Najwyższa Izba Kontroli o transportach drewna w Polsce
13 sierpnia 2018 roku Najwyższa Izba Kontroli na swojej stronie internetowej opublikowała wyniki raportu dotyczącego wykonywania zadań przez zarządców dróg wojewódzkich w zakresie utrzymania, remontów i ochrony dróg. W raporcie uwzględniono także wpływ transportu samochodowego (przewozy drewna) na stan dróg w Polsce. Kontrolą objęto okres 2015-2017 (do końca III kwartału).
Według raportu NIK, samochody przewożące drewno w Polsce są przeciążone. Raporty ITD z kontroli drogowych mówią o przeciążeniu o ok 40 do 50%. Według NIK wszystkiemu winne są zaniżone wartości gęstości drewna zawarte w Rozporządzeniu Ministra Środowiska oraz Ministra Gospodarki z dnia 02.05.2012r. w sprawie określenia gęstości drewna. Zaniżone wartości gęstości drewna mają skutkować błędnym wyliczeniem wagi ładowanego drewna, a tym samym przeciążeniem samochodów i negatywnym oddziaływaniem na drogi publiczne oraz bezpieczeństwo osób z nich korzystających.
Warto wspomnieć w tym momencie o specyfice gospodarki leśnej i handlu drewnem. W różnych rejonach naszego kraju prócz litych kompleksów leśnych mamy do czynienia z mniejszym lub większym rozdrobnieniem kompleksów leśnych. Popyt na drewno mimo ciągłych jego dostaw na rynek przez LP, w ciągu roku także się zmienia, co ma związek z przestojami w produkcji oraz zmiennym zapotrzebowaniem na produkty z niego wyrabiane. Nie bez znaczenie jest tu także stan leśnych dróg wywozowych, które zwłaszcza wczesna wiosna oraz jesienią uniemożliwiają wywóz drewna z lasu, powodując przestoje. Sytuacje w LP starano się unormować i zapewnić ciągłość sprzedaży poprzez uzgodnione wraz z odbiorcami harmonogramy odbioru surowca drzewnego. Niestety uzgodnienia uzgodnieniami a praktyka praktyką.
Rozdrobnienie kompleksów, prowadzenie prac zrębowych w różnych kompleksach, w różnych drzewostanach, a co za tym idzie różne sortymenty jakie powstają po wycince często powodują, że ładunek drewna na samochód wywozowy trzeba kompletować. Co za tym idzie nie zawsze mimo najlepszych chęci ze strony leśników drewno wyjeżdża z lasu od razu po wycięciu. Takie drewno leży wówczas zmygłowane w magazynie otwartym jakim jest las i….. wysycha. Masa przewożonego drewna może zatem nie odzwierciedlać masy wyświetlanej w rejestratorze leśniczego, ponieważ urządzenie to nie uwzględnia procesu wysychania drewna, przeliczając jedynie ilość wydawanego drewna przez wcześniej wprowadzone przez programistów wartości gęstości drewna. Autorzy rozporządzenia określającego gęstość drewna także zapewne musieli sobie z tego zdawać sprawę wyliczając gęstość drewna.
Według raportu NIK współczynniki zawarte w rozporządzeniu powinny zostać zwiększone. Warto w tym miejscu wspomnieć o ewentualnych skutkach takiej decyzji. W przypadku zwiększenia wartości współczynników gęstości drewna kierowcy samochodów wywozowych, by zmieścić się w ustawowych 40 tys. kg, jakie może osiągnąć samochód wraz z ładunkiem, musieliby ładować na swoje samochody mniej drewna. To z kolei spowodowałoby konieczność wykonania znacznie większej ilości kursów samochodami wywozowymi oraz mogłoby wpłynąć na zwiększenie kosztów samego transportu.
Według NIK wywóz drewna pozyskanego przez PGL LP w 2016 roku wymagał wykonania 1mln 316 tys. kursów samochodami ciężarowymi. Zwiększając wartość współczynnika gęstości drewna, aby wywieźć tę samą ilość drewna pozyskanego w 2016r trzeba by wykonać znacznie więcej kursów. Pamiętajmy także, że wielkość pozyskania drewna w LP zmienia się, tzn. niewiele, ale rośnie z roku na rok.
Przechodząc do konkluzji, pomysł ze zwiększeniem wielkości współczynnika gęstości drewna może się okazać strzałem, ale w kolano. Intencja oczywiście sama w sobie jest bardzo szlachetna- poprawa stanu dróg i bezpieczeństwa. Tym co otrzymamy w wyniku podjęcia takiej decyzji będzie jednak znaczny wzrost liczby kursów samochodów przewożących drewno, co paradoksalnie może jeszcze pogorszyć stan naszych dróg. Dodatkowym rezultatem może być także wzrost kosztów transportu surowca drzewnego oraz cen wyrobów pochodzących z drewna. Kwestia bezpieczeństwa pozostaje otwarta, ponieważ prócz stanu technicznego pojazdów i stanu dróg, w tej kwestii bardzo wiele zależy do nas samych-kierowców.
ROZPORZĄDZENIEMINISTRA ŚRODOWISKA ORAZ MINISTRA GOSPODARKI z dnia 2 maja 2012 r. w sprawie określenia gęstości drewna Link
Wyniki raportu NIK Link
Stowarzyszenie Leśników i Właścicieli Lasów
05-430 Celestynów ul. Widok 19
telefon: 660 163 773
e-mail: sliwl@wp.pl
NIP 5322047470
KRS 0000484229
REGON 147000240
Konto: 21 1240 2119 1111 0010 5630 4737