Kampania „STOP Pożarom Traw” 2023
Od 1 stycznia do 19 marca 2023 roku na terenie kraju strażacy interweniowali przy ponad 2 800 zdarzeniach związanych z pożarami traw i nieużytków rolnych, w tym na terenie województwa mazowieckiego aż 375 razy. Niestety na terenie całego kraju w pożarach odnotowano 1 ofiarę śmiertelną oraz 1 osobę ranną.
Już od wielu lat przełom zimy, wiosny oraz przedwiośnie to okresy, w których wyraźnie wzrasta liczba pożarów łąk i nieużytków. Za większość pożarów traw odpowiedzialny jest człowiek. Wiele osób wypala trawy i nieużytki rolne, tłumacząc swoje postępowanie chęcią użyźniania gleby. Od pokoleń wśród wielu ludzi panuje bowiem przekonanie, że spalenie trawy spowoduje szybszy i bujniejszy jej odrost, a tym samym przyniesie korzyści ekonomiczne. Jest to jednak całkowicie błędne myślenie.
Należy pamiętać, że po zimie trawy są wysuszone i palą się bardzo szybko. Prędkość rozprzestrzeniania się pożaru może wynosić ponad 20 km/h (szybki bieg to prawie 20 km/h, szybka jazda na rowerze to około 30 km/h). W rozprzestrzenianiu ognia pomaga także wiatr. W przypadku dużej jego prędkości i gwałtownej zmiany kierunku, pożary bardzo często wymykają się spod kontroli i przenoszą na pobliskie lasy i zabudowania. Niejednokrotnie w takich pożarach ludzie tracą dobytek całego życia. Występuje również bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi oraz zwierząt.
Zagrożenia dla lasów
Wypalanie traw to także bardzo duże zagrożenie dla lasów. Z uwagi na znaczne zalesienie niektórych województw, łąki wraz z terenami upraw rolnych dość często sąsiadują z gruntami leśnymi. Ogień z suchych traw porastających nieużytki niejednokrotnie przenosi się na obszary leśne, niszcząc bezpowrotnie młode drzewostany, a drzewostany dojrzałe i starodrzewia poważnie uszkadzając.
Największy pożar w 2022 roku miał miejsce na terenie Nadleśnictwa Grójec w miejscowości Prosna (powiat grójecki, gmina Nowe Miasto nad Pilicą). Spaliło się 95 ha lasów niepaństwowych i 5 ha lasów państwowych. Sytuacja była wyjątkowo trudna ze względu na porywisty wiatr, który powodował bardzo szybkie rozprzestrzenianie się pożaru. Wówczas udział w akcji gaśniczej wzięły 52 jednostki ratowniczo-gaśnicze, w tym 20 Państwowej Straży Pożarnej, 30 Ochotniczych Straży Pożarnych, 2 cysterny, 2 samoloty gaśnicze Lasów Państwowych Dromader zadysponowane przez RDLP w Radomiu, które wykonały aż 37 zrzutów wody, a także śmigłowiec policyjny Black Hawk, który wykonał 19 zrzutów wody. Przyczyną tego pożaru było podpalenie.
Kolejne lata pokazują, że wśród przyczyn pożarów nadal niestety przeważają podpalenia – to blisko 60% zdarzeń. To właśnie one, w tym spowodowane nieostrożnym używaniem ognia, były pośrednią lub bezpośrednią przyczyną pożarów w nadleśnictwach: Kozienice (17), Daleszyce (13), Ostrowiec Świętokrzyski (11) i Grójec (10). Inne przyczyny to: nieznane – blisko 29%, nieostrożność lub niewłaściwe zachowanie w czasie rekreacyjnego korzystania z lasu – 3%, zaniedbania przy wypalaniu roślinności – 3%, w wyniku palenia papierosów – 3%, wyładowania atmosferyczne – 1%, inne zaniedbania.
Straty ekologiczne spowodowane pożarami traw
Wypalanie traw jest zabronione
Akty prawne a wypalanie Są to m. in.:
- ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. nr 92, poz. 880 z późn. zm.),
- Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (t. j. Dz. U. z 2005 r. nr 45, poz. 435 ze zmianami);
- Kodeks wykroczeń (Dz. U. z 1971 Nr 12, poz.114 ze zmianami), Kodeks karny (Dz. U. z 1997r. Nr 88 poz. 553 ze zmianami).
Dopłaty bezpośrednie Unii Europejskiej dla właścicieli gruntów rolnych
W walkę ze zjawiskiem wiosennego wypalania traw włączyła się Unia Europejska. Założenia polityki rolnej UE regulują między innymi zagadnienia ochrony środowiska w rolnictwie.
Jednym z narzędzi umożliwiających dokonywanie pozytywnych przemian w tym sektorze jest system dopłat bezpośrednich. Ta forma wsparcia unijnego, zobowiązuje użytkownika gruntów do utrzymania ziemi w dobrej kulturze rolnej - art. 2 ust 1 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o płatnościach bezpośrednich do gruntów (Dz. U. z 2004 r. Nr 6, poz. 40 ze zmianami).
Organizatorami kampanii są: Komenda Głowna Państwowej Straży pożarnej; Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Lasy Państwowe.
Więcej o akcji:
Stowarzyszenie Leśników i Właścicieli Lasów
05-430 Celestynów ul. Widok 19
telefon: 660 163 773
e-mail: biuro@elasy.pl sliwl@wp.pl
NIP 5322047470
KRS 0000484229
REGON 147000240
Konto: 21 1240 2119 1111 0010 5630 4737