Bushcraft – jak żyć w zgodzie z naturą?

Bushcraft to obco brzmiące słowo, które określa coraz popularniejszą formę aktywności. Jego geneza pochodzi od angielskich słów bush, co oznacza krzaki oraz craft, czyli rzemiosło.  W dosłownym tłumaczeniu bushcraft  oznacza  „krzaczaste rzemiosło”, czyli sztukę  życia w dziczy. To także styl życia oraz mistyczne przeżycie związane z dzikimi zwierzętami i obcowaniem z naturą.  

Bushcraft a survival

Często stawiany jest znak równości między bushcraftem a survivalem – wiele osób uważa, że jest to coś tożsamego.  W rzeczywistości bushcraft w wielu aspektach zazębia się z survivalem, ale jest to  jednak dużo szersze pojęcie. A to dlatego, że survival ogranicza się do samej kwestii przetrwania. Są to techniki przetrwania w wielu sytuacjach kryzysowych, jak wypadek lotniczy czy zagubienie się w lesie. Czyli zakłada, że mamy jak najszybciej wydostać się z opresji, wykorzystując wszelkie możliwe zasoby.

Natomiast bushcraft zakłada, że nie tyle mamy przetrwać, co żyć w lesie. Uczy nas jak zdobywać jedzenie, jak budować schronienie na miesiące czy nawet lata. Jednocześnie zakłada, że wykorzystujemy w tym celu określone narzędzia. Jest to wyposażenie zarówno ze stajni survivalowego sprzętu, jak: noże, krzesiwa itd., czy też ekwipunku outdoorowego, jak: namioty, hamaki oraz inne wyposażenie typowe dla turysty, wyposażenie bardziej traperskie, jak: toporki, piły, siekiery, tarpy, a czasem nawet broń (w przypadku wypraw bushcraftowych w lasy borealne). W survivalu mamy przetrwać – liczy się tylko to, brak zasad – liczy się cel. A w bushcraftcie bardzo ważny jest kontakt z naturą i jej ochrona.

Zrównoważone wykorzystanie zasobów

Bushcraft to wiedza i umiejętności wykorzystywania naturalnych zasobów, które pozwalają przetrwać i żyć na łonie natury w zgodzie z otoczeniem oraz sztuka wykorzystywania tych zasobów w sposób odpowiedzialny i zrównoważony, bez zbędnego naruszania naturalnej równowagi. Bushcraft daje szansę poznać umiejętności, które były drugą naturą dla naszych przodków, a w wielu regionach świata są wykorzystywane nadal przez rdzenne plemiona. Jest także narzędziem pozwalającym nawiązać kontakt z naszymi korzeniami i naturalnym światem wokół nas. Bushcraft to grupa powiązanych umiejętności pomagających przetrwać i przystosować się do pokonania przeszkód, jakie napotkamy w czasie bytowania w naturalnym środowisku.

Podstawowe umiejętności bushcraftowe

• Rozpalanie ognia
• Zbieranie drewna
• Zbieranie i przygotowywanie rozpałki
• Rozpalania ognia za pomocą różnych metod
• Budowa łuku ogniowego i innych naturalnych narzędzi do rozpalania ognia
• Przygotowywani różnych rodzajów ogniska
• Budowa schronienia
• Zbierania materiałów na schronienie
• Przygotowania materiałów na obozowisko. Wykorzystywanie podstawowych narzędzi do przecinki, rąbania, piłowania, strugania itp.
• Przygotowania naturalnych powrozów i umiejętności wiązania i łączenia konstrukcji za pomocą lin
• Izolacja schronień
• Różne konstrukcje schronień
• Użycie podstawowych narzędzi bushcraftowych– noża, siekiery i piły
• Techniki strugania i oprawiania drewna nożem bushcraftowym
• Rzeźbienie naczyń
• Przygotowania materiałów na ognisko (rąbanie, rozszczepiania itp.)
• Wytwarzanie podstawowych produktów z naturalnych składników
• Rzeźbienie naczyń (łyżka, miska, talerz)
• Robienie pojemników z kory
• Prymitywne narzędzia z krzemienia, kości itp.
• Plecenie lin i sznurków
• Budowanie pułapek
• Gotowanie w warunkach naturalnych
• Pozyskiwanie i oczyszczanie wody
• Znajomość roślin jadalnych i toksycznych
• Zbieranie naturalnych składników
• Przygotowanie posiłków w warunkach obozowych

Obecnie można wyodrębnić cztery odmiany bushcraftu. Wszystkie są podobne w założeniach, jednak różnią się podejściem:

• Praktyczny — skupia się na użyciu wszystkich dostępnych metod i narzędzi pozwalających żyć w głuszy. Jest najbardziej zbliżony do survivalu, czyli sztuki przetrwania.
• Prymitywny — zakłada stosowanie technik pierwotnych, z minimalnym lub zerowym użyciem współczesnych narzędzi.
• Filozoficzny — sposób spędzania wolnego czasu w zgodzie z naturą, ze szczątkowym ekwipunkiem i w celach czysto rekreacyjnych.
• Rekonstrukcyjny — łagodniejsza odmiana podejścia prymitywnego, skupia się na sprzęcie odpowiadającym temu z epoki pionierów bushcraftu.

Warto zacząć od lektur

Rozpoczynając przygodę z bushcraftem warto zapoznać się z książkami i poradnikami na temat życia poza cywilizacją. Z literatury polecane są dzieła autorstwa np. Krzysztofa J. Kwiatkowskiego, George’a.W. Searsa, Morsa Kochanskiego, czy Raya Mearsa. W Internecie można też znaleźć wiele poradników na ten temat.  Ciekawostką dotyczącą bushcraftu jest fakt, że zapoczątkował go Mors Kochański – potomek polskich imigrantów. Wychował się i do dziś żyje w Kanadzie. Zajmuje się bushcraftem oraz survivalem, szkolił zarówno cywilów, jak i żołnierzy w zakresie przetrwania w dziczy. Jest autorem obszernego kompendium wiedzy z zakresu bushcraftu i survivalu, ale to postać mało znana w Polsce. 

Na półkuli północnej pierwotnie używano tożsamego terminu woodcraft. Pierwszymi promotorami wood- i bushcraftu byli George „Nessmuk” Sears, Horace Kephart, Elmer Harry Kreps, Daniel Beard, Ernest Thompson Seton, Richard Graves i właśnie Mors Kochanski. Współcześnie najsłynniejszym popularyzatorem życia w dziczy jest Ray Mears tworzący wraz z telewizją BBC programy edukacyjne o tej tematyce.

Polskie lasy przyjazne bushcraftowi

Lasy Państwowe w 2020 r. wyznaczyły specjalne obszary leśne o łącznej powierzchni ponad 65 tys. ha, gdzie miłośnicy bushcraftu i survivalu  mogą uprawiać swoje hobby bez obaw o naruszenie ustawy o lasach. Pilotażowy program ruszył w kilkunastu regionach Polski już 21 listopada zeszłego roku.

Społeczność związana z bushcraftem i survivalem, czyli nietypowymi formami aktywności terenowej, nastawionymi na bliski kontakt z naturą, minimalizm, samowystarczalność i długie przebywanie w lesie, liczy w Polsce ponad 40 tys. osób i szybko rośnie. Jej członków z leśnikami łączy bardzo wiele, m.in. świadomość znaczenia głębokiego kontaktu z naturą dla naszego zdrowia, znajomość praw rządzących przyrodą.

Więcej informacji: 

https://www.lasy.gov.pl/pl/informacje/aktualnosci/latwiej-zanocujesz-na-dziko-w-lasach-panstwowych

Fot. starywspanialyswiat.pl

DR

Stowarzyszenie Leśników i Właścicieli Lasów

05-430 Celestynów ul. Widok 19
 

telefon: 660 163 773

e-mail:  biuro@elasy.pl sliwl@wp.pl

NIP 5322047470

KRS 0000484229

REGON 147000240

Konto: 21 1240 2119 1111 0010 5630 4737