Apteka w lesie

Obecnej modzie na zdrowy styl życia towarzyszy zainteresowanie zielarstwem. Zioła pozyskiwane są nie tylko ze specjalnych hodowli, ale także występują naturalnie w lasach i na terenach śródleśnych – łąkach, polach i torfowiskach.

Ziołolecznictwo, inaczej nazywane fitoterapią, stosowane było od wieków w medycynie ludowej. Już wtedy z leśnych roślin leczniczych uzyskiwano leki na wiele dolegliwości. Medycyna naturalna, posiadająca stałe grono swoich zwolenników, opiera się na odpowiednim zastosowaniu leczniczego działania wielu roślin, które można spotkać na łące czy w lesie. Zioła mają bowiem bardzo szerokie działanie: zmniejszają obrzęki, hamują rozwój bakterii, uszczelniają ściany naczyń krwionośnych, są moczopędne, wpływają na krzepliwość krwi, obniżają ciśnienie, działają przeciwzapalnie, przeciwalergicznie, wymiatają wolne rodniki.

               Czy podczas spaceru po lesie nie zastanawiamy się, jakie mijamy rośliny i jakie mogą mieć korzystne właściwości dla naszego zdrowia? Warto wiedzieć, że w lesie rośliny rosną w naturalnym środowisku. Nie ma w tym przypadku mowy o stosowaniu sztucznych nawozów czy innych chemicznych „wspomagaczy” dla ich rozwoju, więc całkowicie naturalne są składniki odżywcze, które czerpać może z takich roślin nasz organizm.

Część ziół pod ochroną

               Do ziół objętych ochroną ścisła należą m. in.: bagno zwyczajne, przylaszczka pospolita, widłak goździsty. Zatem wykorzystywanie tych gatunków w fitoterapi dotyczy roślin pochodzących ze sztucznych hodowli. Częściową ochroną gatunkową objęte są m. in: konwalia majowa, pierwiosnka lekarska, kopytnik pospolity, czosnek niedźwiedzi, przytulia wonna. W tym przypadku pozyskiwanie roślin ze stanowisk naturalnych odbywa się pod kontrolą podmiotów odpowiedzialnych za ochronę przyrody w Polsce. Z tego względu także i te gatunki są sztucznie uprawiane. Poza tym w ziołolecznictwie wykorzystywane są nieobjęte ochroną: pokrzywa zwyczajna, skrzyp polny, podbiał pospolity, mniszek pospolity, rumianek pospolity, fiołek trójbarwny, mak polny, chaber bławatek, perz właściwy, babka lancetowata, dziurawiec zwyczajny, krwawnik pospolity, bylica piołun, chmiel zwyczajny, dziewanna drobnokwiatowa, wrzos zwyczajny, melisa lekarska, mięta pieprzowa, mydlnica lekarska, pięciornik kurze ziele, świetlik łąkowy, tatarak zwyczajny, kozłek lekarski, macierzanka pospolita, psianka słodkogórz, czworolist pospolity, kokoryczka wielokwiatowa, niecierpek pospolity czy zawilec gajowy.

Wykorzystanie ziół

Jak zatem gromadzić skarby lasu, aby później można z nich było przygotować odpowiednie lekarstwo? Kluczowe znaczenie zyskuje tutaj podstawowa, a przy tym rzetelna wiedza na temat wybranych roślin. Niezwykle przydatne okazują się różnego rodzaju opracowania w formie albumów czy poradników, dzięki którym można odróżnić chociażby rośliny lecznicze od tych trujących. Warto zatem poznać kilka popularnych roślin zielarskich, które są łatwo rozpoznawalne, a przy tym wykazują szerokie działanie lecznicze.

Pokrzywa zwyczajna

Ta wszechobecna roślina, której zazwyczaj się wystrzegamy w obawie przed poparzeniem, ma swoje właściwości lecznicze. Wyciągi i napary z jej liści pomagają przy stanach zapalnych dróg moczowych i przewodu pokarmowego, takich jak nieżyt żołądka, jelit oraz biegunki. Odwary z liści i korzenia pokrzywy pomagają również w walce z łupieżem i łojotokami. Pokrzywy zbieramy w okresie od czerwca do września.

Rumianek

Kolejna roślina, której trudno nie dostrzec wokół nas. Rośnie dziko na łąkach i polach uprawnych, ale także uprawiany jest na plantacjach. Napar z rumianku to dobre remedium na stany zapalne przewodu pokarmowego, a także zgagę i brak apetytu. Można stosować go zewnętrznie i wewnętrznie jako napar. Zastosowanie zewnętrzne uśmierza świąd, zaczerwienienia, dolegliwości oczu, a także wspiera leczenie odleżyn. Kwiaty rumianku zbieramy od maja do jesieni. Należy z niego korzystać ostrożnie, ponieważ często powoduje nadwrażliwość i reakcje alergiczne.

Mniszek lekarski

Wszystkim dobrze znana roślina lecznicza obecna na każdym trawniku i łące. Wykorzystuje się zarówno jego kwiaty, jak też korzeń i liście. Mniszek lekarski okaże się pomocny przy problemach z nerkami, wątrobą, nieżytami jamy ustnej i górnych dróg oddechowych oraz niektórych problemach ze skórą. Stosuje się go również w kosmetyce, pod postacią okładów na kurzajki, brodawki czy kłykciny.

Dziurawiec

Ziele o wyjątkowo wszechstronnym zastosowaniu, które można znaleźć na łąkach, polach i w okolicznym gąszczu. Charakterystyczne ziele o żółtych, drobnych kwiatkach sprawdzi się w postaci naparu jako remedium na problemy wątrobowe, z układem moczowym, a także żołądkowe. Warto po nie sięgnąć przy kamicy żółciowej, zastoju żółci w pęcherzyku żółciowym, stanach zapalnych błony śluzowej żołądka, dnie moczanowej, problemach z oddawaniem moczu. Ponadto ziele dziurawca ma działanie uspokajające oraz sprawdza się w terapii odmrożeń, oparzeń oraz trudno gojących się ran. Redukuje stany zapalne gardła i dziąseł. Kwiatów dziurawca należy się spodziewać na łąkach między czerwcem a sierpniem.

Mięta pieprzowa

Ziele i smak nam wszystkim dobrze znany. Liście mięty można zbierać całe lato. Napary z niej to delikatne wsparcie przy problemach trawiennych, skurczach w przewodzie pokarmowym czy kolce jelitowej. Jej właściwości lecznicze wykorzystywane są również w chorobach wątroby i dróg żółciowych.

Lipa drobnolistna

Jej pięknie pachnące kwiaty zbieramy pod koniec czerwca lub w lipcu. Napar z kwiatów lipy jest znany przede wszystkim ze swych właściwości napotnych, tak więc stosuje się go w gorączce, przy anginie, zapaleniu górnych dróg oddechowych i przeziębieniach. Zewnętrznie stosowany uśmierza świąd i podrażnienia skóry.

Babka lancetowata

Można ją znaleźć praktycznie na każdym trawniku. W ziołolecznictwie stosuje się jej w pełni wykształcone liście, które można zbierać w okresie od maja do września. Okłady z odwarem z liści babki pomagają przy uszkodzeniach skóry i stanach zapalnych warg sromowych. Popijanie takiego odwaru pomaga z kolei w przewlekłych nieżytach żołądka, uszkodzeniu błon śluzowych przewodu pokarmowego oraz bezkwaśności

Borówka brusznicaOwoce borówki brusznicy wspomagają regulowanie pracy układu pokarmowego, zaś badania pokazują, że wykazują także skuteczne działanie w walce z otyłością. Natomiast liście rośliny stosowane są przy schorzeniach układu moczowego oraz ostrych biegunkach.

Przetacznik leśnyRoślina wykorzystywana jest do sporządzania leczniczych wyciągów. Ich systematyczne spożywanie oczyszcza organizm z toksyn, korzystnie wpływa na układ trawienny i poprawia perystaltykę jelit. Przetacznik posiada także właściwości wykrztuśne, dlatego też poleca się go przy przeziębieniach oraz chorobach układu oddechowego.

Jałowiec pospolityOwoce tej rośliny są popularnie stosowane jako przyprawa. Wytwarzany z nich olejek jałowcowy posiada właściwości moczopędne, działa przy tym bakteriobójczo przy chorobach dróg moczowych. Wspomaga także właściwą pracę wątroby.

BrzozaWłaściwości lecznicze wykazuje sok z brzozy oraz napar z jej liści. Roślina posiada działanie moczopędne, wspomaga funkcjonowanie układu odpornościowego, a także pomaga oczyścić organizm z toksyn i nadmiaru wody.

DąbKora dębu wykorzystywana jest w ziołolecznictwie do pozbycia się biegunki, przykrych dolegliwości skórnych oraz zapaleń jamy ustnej i gardła. Natomiast płukanki z liści dębu poprawiają ogólną kondycję włosów.

LipaHerbata z suszonego kwiatostanu tego drzewa posiada szerokie właściwości. Działa moczopędnie, rozkurczowo i pobudza procesy trawienne. Doskonale sprawdza się również w walce z przeziębieniem, łagodząc dokuczliwy kaszel.

SosnaW celach leczniczych wykorzystuje się m.in. młode pączki rośliny. Przygotowany z nich syrop pomaga przy przeziębieniu, zapaleniu oskrzeli czy bólu gardła. Działa przy tym przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie.

Niebawem wiosna: Ruszajmy do lasu!

               Nadchodzące przedwiośnie i wiosna to idealny czas dla zielarzy, nawet tych początkujących. Stosunkowo niewielka ilość ziół ułatwia rozpoczęcie swojej przygody z ziołami i zbiorem roślin leczniczych. Łatwo jest odnaleźć i rozpoznać gatunki roślin, które nadają się do zbierania właśnie w tym okresie. W kwietniu i maju możecie zbierać: pączki sosny, liście pokrzywy, kwiaty i liście mniszka, brzozę

Gdzie zbierać zioła?

Jeśli decydujemy się na samodzielny zbiór roślin leczniczych, musimy zacząć od znalezienia odpowiedniego miejsca. Może być to las, łąka lub zarośla w zależności od tego, jakie zioła chcemy zbierać. Ważne, aby było to miejsce oddalone od ruchliwych dróg, dużych miast i zakładów przemysłowych, ważne również, żeby wybrane przez nas miejsce było nieco oddalone od pól uprawnych, które są nawożone. Zioła zbierany do wiklinowego koszyka lub papierowej torebki. 

Jak zbierać zioła?

Zioła zbieramy w pogodne dni, w południe lub po południu. Rośliny najlepiej obcinać nożyczkami. Pamiętajmy, aby nie zbierać wszystkich roślin, które rosną w danym miejscu tak, aby nie zniszczyć całkowicie populacji występującej na danym terenie. Zbierając części roślin – liście czy kwiaty, staramy się nie niszczyć pozostałej części rośliny i nie wyrywać jej z korzeniami. 

DR

Fot. zielarnia24.pl

Stowarzyszenie Leśników i Właścicieli Lasów

05-430 Celestynów ul. Widok 19
 

telefon: 660 163 773

e-mail: sliwl@wp.pl

NIP 5322047470

KRS 0000484229

REGON 147000240

Konto: 21 1240 2119 1111 0010 5630 4737